Waarom hydraterende producten soms prikkelen op de huid

Veel mensen gebruiken hydraterende crèmes of serums om hun huid soepel en comfortabel te houden. Toch kan het gebeuren dat een product dat juist bedoeld is om te verzachten, een prikkelend of tintelend gevoel veroorzaakt. Hoe komt dat?

Actieve ingrediënten doen hun werk

Hydraterende producten bevatten vaak actieve stoffen zoals hyaluronzuur, glycerine, ureum of panthenol. Deze ingrediënten trekken vocht aan en brengen het in de bovenste huidlagen. Soms kan dit in eerste instantie een tintelend gevoel geven, vooral als je huidbarrière wat kwetsbaar is.

Lichte exfoliërende werking

Sommige hydraterende producten combineren vochtinbrengende stoffen met milde zuren, zoals melkzuur (lactic acid) of glycolzuur. Deze helpen dode huidcellen los te maken, waardoor je huid het vocht beter kan vasthouden. Bij een gevoelige huid kan dit een tijdelijk prikkeltje geven.

Huidbarrière is verzwakt

Wanneer je huid geïrriteerd, beschadigd of erg droog is, zijn de beschermende lipiden in de huidbarrière aangetast. Ingrediënten die normaal gesproken geen probleem vormen, kunnen dan ineens intens aanvoelen omdat ze dieper doordringen dan normaal.

 pH-waarde van het product

De zuurgraad van een product speelt ook een rol. Een licht zuur product (pH rond 4,5 – 5,5) is vaak gunstig voor de huidgezondheid, maar kan bij een gevoelige huid even prikkelen totdat deze eraan gewend is.

Allergische of overgevoeligheidsreactie

Soms is het prikkelen geen normaal, tijdelijk gevoel, maar een signaal dat je huid ergens op reageert. Dit kan gebeuren bij geurstoffen, conserveringsmiddelen of een specifiek actief ingrediënt. In dat geval is het verstandig het product te stoppen en je huid te laten herstellen.

PS – Wetenschappelijke achtergrond voor de huidliefhebber
Wat gebeurt er precies in de huid bij prikkeling van hydraterende producten?

1. Uitzetten van bloedvaatjes (vasodilatatie)

• Komt vaak voor bij prikkeling, roodheid of warmtegevoel.
Stoffen als hyaluronzuur of glycerine trekken via osmotische werking tijdelijk water aan.
• Dit kan de microcirculatie activeren en lichte vaatreacties veroorzaken, vooral bij gevoelige huidtypes.

2. Zenuwactivatie door pH, osmose of concentratieverschil

• Veel ingrediënten hebben een licht zure pH (4–6).
Als de huidbarrière dun of beschadigd is, dringen deze stoffen sneller dieper door.

• Dit kan de TRPV1-receptoren (warmte-/pijnsensoren) prikkelen.
Zelfs puur water kan hierdoor prikken op eczeem of een gesensitiseerde huid.

3. Tijdelijk “open” of lekkende huidbarrière

• Na zon, wind, peeling of een irriterende cleanser kan de huid gevoeliger reageren op milde stoffen zoals:
  Panthenol
  Hyaluronzuur
  Glycerine
  Ceramiden
Op een beschadigde huid kunnen deze tijdelijk branderig aanvoelen, terwijl ze op gezonde huid geen problemen geven.

4. Histamine-reactie zonder allergie

• Sommige hydraterende stoffen (zoals ureum of niacinamide in hogere concentraties) kunnen een milde histamine-afgifte veroorzaken.
Dit geeft een branderig, tintelend of jeukend gevoel.
• Het is géén allergie, maar een pseudo-allergische reactie of lokale huidreactie.

Veelvoorkomende ingrediënten en waarom ze prikkelen
Ingrediënt Waarom het kan prikkelen
Hyaluronzuur Trekt water aan → lichte zwelling en druk op zenuwen
Glycerine Osmotische werking → tijdelijk branderig
Niacinamide (≥5%) Stimuleert microcirculatie → roodheid mogelijk
Panthenol In hoge dosering soms prikkelend op kwetsbare huid
Ureum Keratolytisch effect, vooral bij >5%
Melkzuur / lactaat Lichte zuurheid → scherp gevoel bij beschadigde huid

Wanneer gebeurt dit sneller?
Na exfoliatie, scrub of peeling (ook milde zuren)

• Na veel zon, kou of wind
Bij dunne, gevoelige of droge huid
• Bij gebruik van retinoïden of vitamine C
Na overstap op nieuwe producten

Belangrijk: Deze reacties zijn vaak tijdelijk en niet per se schadelijk. De context van de huidconditie op dat moment bepaalt of prikkeling een normale aanpassing reactie is, of een signaal om te stoppen.